هرم نیازهای مازلو چیست؟

آبراهام مازلو، روانشناسی آمریکایی بود که در سال 1943 مقاله ای به نام «انگیزه های انسانی» منتشر کرد.

او در این مقاله می گفت انسان ها 5 دسته نیاز دارند که این نیازها به ترتیب در انسان ها بوجود می آید. این نیازها، از نیازهای سطح پایین شروع می شوند و به نیازهای سطح بالا می رسند. انسان با ارضای هر کدام از نیازها، میل به ارضای نیازهای بعدی را پیدا می کنند.

در واقع هرم مازلو، برای درک بهتر آنچه که انسان را بر می انگیزد است، مطرح شده است.

 

آبراهام مازلو که بود؟ این نیازها دقیقا چه نیازهایی هستند؟ در ادامه با وبسایت راستین همراه باشید تا با هرم نیازهای مازلو بیشتر آشنا شوید.

آبراهام مازلو چه کسی بود؟

آبراهام مازلو در سال 1908 در شهر بروکلین نیویورک متولد شد. مازلو از طرفداران «روانشناسی انسان گرا» بود و یکی از بزرگ ترین روانشناسان شناخته شده، در کودکی حس خوبی به خانواده خود نداشت. تا جایی که در جایی گفته نفرت از مادرم، یکی از عواملی بود که باعث شد به روانشناسی انسان گرا بپردازم.

دوران کودکی مازلو در تنهایی و انزوا گذشت. او به شدت به مطالعه علاقمند بود و خوره اش کتاب خوانی بود. مازلو ابتدا رشته حقوق را برای تحصیلات دانشگاهی انتخاب کرده بود، اما بعدها به روانشناسی تغییر رشته داد و در این رشته بسیار خوش درخشید.

روانشناسی انسان گرایانه که مازلو از وسعت دهندگان آن است، باور دارد که انسان ها حق آزادی، رشد و کمال و خودشکوفایی را دارند و انسان دارای اراده آزاد است.

آبراهام مازلو معتقد بود که مردم به طور دائم می خواهند از تمام ظرفیت توانایی خود استفاده کنند. علاقه ای که او به پتانسیل انسانی و رشد فردی داشت باعث شد که نظریه سلسه مراتب نیازهای انسانی را مطرح کند.

آبراهام مازلو در حالی که در ذهنش پر از ایده ها و نظریات جدید بود، در سن 62 سالگی از دنیا رفت. اما باز هم نظریات ارزشمندی را از خود به یادگار گذاشت.

سلسه مراتب نیازهای انسان از نظر مازلو

5 سطح برای سلسه مراتب نیازهای انسان وجود دارد. این نیازها از نیازهای ابتدایی شروع می شود و به نیازهای پیشرفته می رسد. مازلو معتقد بود برای رفتن به سطح بعدی، باید نیازهای سطح قبلی را ارضا کند.

البته انسان هایی که به نیازهای پیشرفته تر می رسند، نیازهای سطوح پایین تر را کماکان ارضا می کنند، اما به شدتی کم تر!

در مقاله هرم مازلو با این 5 سطح از نیاز و تحلیل هرم مازلو بیشتر آشنا می شوید.

• نیازهای فیزیولوژیکی

زمانی که گرسنه باشید، غذا می خورید. اگر غذایی نخورید احتمالا سرگیجه می گیرید چراکه بدن شما به مواد مغذی نیاز دارد.

زمانی که تشنه باشید باید آب بنوشید چراکه بدن شما با کم آبی مواجه شده است.

زمانی که نیاز به خواب پیدا کردید، باید بخوابید چراکه در صورت نخوابیدن بدن شما به روش های مختلف به شما علامت می دهد.

نیازهای فیزیولوژیکی همان نیازهای فیزیکی و جسمانی هستند و ابتدایی ترین بخش هرم مازلو نیازهای انسان هستند.
اینها به نیازهای فیزیکی اولیه مانند نوشیدن در هنگام تشنگی یا خوردن در هنگام گرسنگی اشاره دارد. مازلو می گفت این نیازها، نیازهایی هست که برای حفظ تعادل بدن به آن نیاز است.

اگر به نیازهای فیزیکی خود توجه نکنید، نبض و ضربان قلب شما تغییر می کنند و به شما هشدار می دهند که هر چه سریع تر باید بدن خود را در حالت تعادل نگه دارید. از دیگر نیازهای فیزیولوژیکی نیاز به رابطه جنسی، دما مناسب، استراحت، اکسیژن و… است

نیازهای فیزیولوژیکی ضروری ترین نیازهای ما هستند. اگر شما گرسنه و تشنه باشید، چگونه می توانید روی کارهای دیگر تمرکز کنید؟

• نیاز به امنیت

پس از نیازهای فیزیولوژیکی نیاز به امنیت در سطح دوم هرم نیازهای مازلو قرار دارد.

ما از همان دوران کودکی نیاز به امنیت را در درون خود احساس می کنیم. مثلا کودکان زمانی که فرد غریبه ای را می بینند ممکن است مضطرب شوند و گریه کنند، چون احساس می کنند امنیت آنها به خطر می افتد. از همین رو به امنیت و محیط های شناخته شده نیاز دارند.

تابحال توجه کرده اید که سعی می کنید از مسیرهای آشنا عبور کنید؟ چرا ترجیح می دهید با افراد آشنا صحبت کنید؟  چرا زمانی که وارد محیط های ناشناخته می شوید استرس می گیرید؟ چرا اصلا می خواهید ماشین اتان را بیمه کنید؟ دلیلش این است که می خواهید نیاز به امنیت خود را ارضا کنید.

• نیاز به عشق و تعلق

پس از نیاز به امنیت، نیاز به عشق در مرحله بعدی هرم نیازهای مازلو قرار دارد.

این نیاز شامل هر رابطه ای که در آن عشقی وجود دارد می شود. رابطه عشقی با جنس مخالف، همسر، خانواده، دوستان، خواهر و برادر در این دسته قرار می گیرد.

ما انسان ها نیاز داریم که به چیزی تعلق داشته باشیم که می تواند شامل خانواده، یک گروه دوستانه و یا یک انجکن اجتماعی باشند. حتی درونگران ترین انسان ها نیز در تنهایی مطلق دیوانه می شوند. این نیاز شامل دوست داشته شدن و احساس عشق نسبت به دیگران می شود.

شاید جالب باشد که بدانید نیازهای عشق و تعلق با رفاه و سلامت جسمانی مرتبط هستند. کسانی که ارتباطات اجتماعی دارند و در آنها نیازهای عشقی و تعلق خاطر برطرف می شود، سلامت جسمانی و رفاه بیشتری را در مقایسه با انسان های منزوی که نیاز به عشق و تعلق اشان ارضا نمی شود تجربه می کنند.

• نیاز به عزت نفس

عزت نفس یعنی اینکه احساس خوبی به خودمان داشته باشیم. این دسته از نیازهای سلسه مراتبی مازلو می گوید که «من هستم».

من دوست داشتنی هستم.

من قابل احترام هستم.

من لایق یک رابطه خوب هستم.

من لایق شادی و خوشبختی هستم.

و…

نیاز به عزت نفس شامل دو بعد هستند. اول اینکه باید حس خوبی به وجود خودمان داشته باشیم و خود را دوست داشته باشیم. دوم اینکه دستاوردها، ارزش ها و وجود ما توسط دیگران تایید و به رسمیت شناخته شود.

زمانی که نیاز به عزت نفس انسان برآورد نشود، چیزی به نام احساس حقارت را تجربه خواهد کرد. اما اگر مردم برای آنها حرمت قائل باشند، احساس اعتماد به نفس بیشتری می کنند و خود را فرادی ارزشمند و مهم می بینند.

احساس عزت نفس به قدری مهم است که گوته شاعر معروف آلمانی می گوید:

اگر ثروتمند نیستی مهم نیست، بسیاری از مردم ثروتی ندارند.

اگر سالم نیستی، افرادی هست که با بیماری و معلولیت دست و پنجه نرم می کنند.

اگر زیبا نیستی، برخورد درستی با زشتی وجود دارد.

اگر تحصیلات بالایی نداری، مهم نیست با سواد پایین هم می شود زندگی کرد.

اگر جوان نیستی، مهم نیست همه پیر می شوند.

اما اگر عزت نفس نداری برو بمیر که هیچ نداری.

• خودشکوفایی

خودشکوفایی، یعنی اینکه ما در حد توانایی های خود زندگی کنیم و بتوانیم استعدادهایمان را شکوفا کنیم.

آنچه آنسان می‌ تواند باشد، باید بشود. (آبراهام مازلو)

خودشکوفایی برای هر شخصی معنی خاص خود را دارد. شاید برای یک فردی، معنی خودشکوفایی رسیدن به دستاوردهای هنری باشد و برای دیگری گرفتن جایزه نوبل در فیزیک.

به طور کلی هر وقت احساس کردید در حال انجام کاری هستید که فکر می کنید باید انجام دهید، در مسیر خودشکوفایی هستید.

مازلو معتقد بود انسان های کمی در طول تاریخ وجود دارند که به خودشکوفایی می رسند. او اعلام کرده بود که افرادی مانند مادر ترزا، آلبرت انیشتین، ویلیام جیمز، آبراهام لینکلن و… به خودشکوفایی رسیده اند.

آیا می توانم بدون برآوردن نیاز های پیشین، به خودشکوفایی برسم؟

برآورده کردن نیازها می تواند همزمان با یکدیگر به پیش برود. مثلا ما با ارضای نیاز به یادگیری و شناخت بیشتر جهان اطراف خود، نیاز به امنیت را در درون خود ارضا می کنیم.

یا اگر تمایل به یادگیری بیشتر در رشته خاصی که واقعا به آن علاقمند هستید را دارید، می خواهید نیاز به خودشکوفایی را در خود ارضا کنید.

درست است که مازلو نیازها را به صورت سلسه مراتبی طبقه بندی کرد، اما این نیازها ممکن است هم پوشانی داشته باشند و موازی باهم برآورده شوند. همچنین هر یک از مردم تمایل دارند نیازهایشان را تا حدی برآورده کنند و سپس به سراغ نیازهای بعدی بروند.

علاوه بر این، مازلو می گفت برآورده کردن یک نیاز، ممکن است دو یا چند نیاز دیگر را هم ارضا کند. مثلا شما غذایی را درست کرده اید که نیازهای فیزیولوژیکی شما را ارضا می کند، اما می تواند نیاز تعلق خاطر و عشق را هم ارضا کند چراکه خانواده را دور هم جمع می کند. 

یا مثلا کار کردن در عین اینکه از طریق کسب درآمد، نیازهای فیزیولوژیکی شما را برآورده می کند، نیاز به حضور در اجتماع و ارتباطات اجتماعی را نیز برای شما برآورده می کند.

آیا هرم نیازهای مازلو همیشه درست کار می کند؟

شاید جالب باشد که بدانید تمام بخش های هرم سلسه مراتب نیازهای مازلو، همیشه توسط محققان تایید نمی شود!

برای نمونه، دو محقق به نام های لوئیس تای و اد دینر در سال 2011 تحقیقی انجام دادند و داده های بیش از 60 هزار نفر در 120 کشور را مورد بررسی قرار دادند. نتیجه این بود: افرادی وجود داشتند که در فقر زیادی زندگی می کردند اما نیازهای سطح بالاتر آنها یعنی نیاز به عشق و تعلق خاطر در آنها برآورده می شد، چراکه آنها مورد احترام و توجه دیگران بودند.

یا افرادی وجود داشتند که در بحبوحه جنگ و نداشتن امنیت، عزت نفس بالایی داشتند و یا عاشق می شدند. در حالیکه مازلو معتقد بود برای برآورد کردن نیازهای سطح بالاتر، باید نیازهای پیشین ارضا شود. منتقدین می گویند از مشکلات هرم مازلو، آسان گیری و نداشتن شواهد تجربی کافی است.

شما در چه مرحله ای از هرم سلسه مراتب نیازهای مازلو هستید؟ تا چه حد برای رسیدن به خودشکوفایی و رسیدن به راس هرم مازلو تلاش کرده اید؟ نظراتتان را با ما در میان بگذارید.