هر کسی که بخواهد در زمین 500 متری ای که دارد، یک ویلا بسازد، ابتدا یک نقشه برداری از آن می کند و سپس شروع می کند به آوردن مصالح و نیروی کار و … .
در دنیای کسب و کار هم به همین صورت است. اگر بخواهید یک کسب و کار محکم و حساب شده برای خودتان راه بیندازید، ابتدا باید طرح آن کسب و کار را یا در اصطلاح علمی بیزینس پلن آن را رسم کنید.
شما با طراحی بیزینس پلن می توانید بفهمید که اصلاً می توانید کارتان را شروع کنید؟ اصلاً ایده شما ارزش سرمایه گذاری دارد؟ می توانید سرمایه گذاری را برای کار خود جذب کنید؟ تمام این ها باعث می شود در کل تصمیم بهتری برای کسب و کارتان بگیرید و هدف های کوتاه و بلند مدت خود را تعیین کنید.
بیزینس پلن چیست؟
بیزینس پلن یا در نامی دیگر، طرح تجاری یک سندی است که به شما نشان می دهد که موضوع کسب و کار شما چیست و قرار است چگونه کار کند و چگونه به موفقیت برسد. این طرح شما را از بیراهه و خطا رفتن حفظ می کند تا در این مسیر وقت و انرژی خود را اشتباهی هدر ندهید.
بیزینس پلن برای چه کسانی کاربرد دارد؟
طراحی بیزینس پلن برای 2 حالت ضرورت دارد:
- زمانی که می خواهید استارتاپ راه اندازی کنید.
- زمانی که می خواهید کسب و کارتان را توسعه دهید.
بیزینس پلن از چه بخش هایی تشکیل می شود؟
طرح های بسیار مختلفی برای بیزینس پلن طراحی شده است که ممکن است تنها در بخش هایی باهم مختلف باشند.
ما برای شما کامل ترین بخش ها را برای طراحی بیزینس پلن شرح می دهیم:
- یک جلد مرتبط
- فهرست مطالب
- معرفی اعضای هیئت مدیره و اصلی
- چکیده
- معرفی کسب و کاری خودتان
- شرح دادن مشکل
- شرح دادن راه حل
- هدف های بیزینس
- اهداف کوتاه مدت
- اهداف بلند مدت
- تحقیقات بازار
- بازار هدف
- آنالیز مشتریان
- آنالیز رقبا
- معرفی آمیخته بازاریابی
- محصول
- قیمت گذاری
- روش توزیع
- برنامه ترویج و تبلیغات
- منابع انسانی
- صورت مالی
10 مرحله برای ساختن یک بیزینس پلن کامل
برای طراحی بیزینس پلن کامل ما باید 10 مرحله را انجام دهیم که برای هر یک از این مراحل توضیحاتی را به شما ارائه خواهیم داد. شما می توانید بنا با سلیقه خودتان بیزینس پلن در برنامه ورد یا پاورپوینت بسازید.
مرحله اول (طراحی یک جلد مرتبط و جذاب)
برای طراحی کردن جلد بیزینس پلن تان می توانید همین الان در گوگل عبارت Business Plan Cover Image را جست و جو کنید تا کلی طرح برای بارگذاری شود. اگر می خواهید یک جلد جذاب و مرتبط طراحی کنید سعی کنید از رنگ برندتان استفاده کنید و روی جلد عنوان و تاریخ ارائه را هم بنویسید.
مرحله دوم (فهرست مراحل)
دومین مرحله از طراحی بیزینس پلن هم مانند مرحله قبلی کاملاً ساده است. شما باید در ابتدای طرح خود، یک فهرست از بخشهای مختلف بیزینس را درج کنید. به این صورت که مخاطب بتواند با یک کلیک به آن بخش فرستاده شود.
بیشتر بخوانید: دایره طلایی سینک چیست
مرحله سوم (معرفی اعضای هیئت مدیره)
اگر شما یک استارتاپ 2 الی 3 نفری راه انداخته‌اید، کافی است در این صفحه نهایتاً دو خط خودتان را معرفی کنید. اما اگر کسب و کارتان بزرگ است، بهتر است اعضای اصلی هیئت مدیره را به همراه وظایفشان به صورت مختصر توضیح دهید.
مرحله چهارم (معرفی کسب و کار + شرح مشکل و راه حل)
در این مرحله از طراحی بیزینس پلن، شما ابتدا باید یک مقدمه از کسب و کارتان بنویسید. به عنوان مثال درباره زمانی که شروع به کار کردید و یا هر کالا یا خدماتی که قرار است ارائه دهید و این که چه ارزش‌هایی دارند و … می توانید بنویسید. بعد از آن در یک جمله هدف، مأموریت و چشم اندازی از خدمات خود را معرفی کنید.
- چگونه شرح مشکل بنویسیم:
معمولاً هر بیزینسی که برپا می‌شود در جهت رفع نیازی یا مشکلی یا برای حل معضلی ایجاد می‌شود. شما باید راجع به این که قرار است کسب و کارتان چه مشکلی را برطرف کند بنویسید.
- چگونه راه حل بنویسیم:
حالا باید راه حلی را که کسب و کار شما ارائه می‌دهد در جهت رفع مشکل را بنویسید و بگویید قرار چگونه با این کار قرار است رشد کنید.
پس حواستان باشد که شما باید درباره هدف و رسالت ایده یا کسب و کارتان در این قسمت صحبت کنید نه درباره مشکل شخصیتان که مثلاً این کسب و کار را راه انداختید تا پول دار شوید.
مرحله پنجم (مشخص کردن اهداف کوتاه مدت و بلند مدت)
یکی دیگر از مراحل طراحی بیزینس پلن، تعیین اهداف اصلی و بلند مدت برای کسب و کار است که شما باید در این بخش آن را توضیح دهید و بعد مشخص کنید که در چه بازه زمانی قرار است به هدفتان برسید. این فاز بندی می تواند کوتاه مدت مثلا 6 ماهه باشد یا بلند مدت مثلا 1 تا 3 ساله باشد.
مرحله ششم (تحقیقات بازار)
حالا که مشکلات، راه حل ها و هدف ها را تعیین کردید باید راجع به بازاری که می خواهید در آن به فعالیت بپردازید، تحقیق کنید.
- تارگت مارکت یا بازار هدف چیست؟
به گروهی از مخاطبان شما که همان مشتری کالاها یا خدمات شما هستند، بازار هدف می گویند. به عنوان مثال اگر شما فروشنده لوازم آرایشی لوکس و لاکچری باشید، بازار هدف شما ثروتمندانی خواهند بود که حاضرند برای لوازم آرایشی خود میلیونی خرج کنند.
- مشتری های شما چه ویژگی‌هایی دارند؟
حالا باید در این قسمت دقیق تر شوید. یعنی باید یک تحقیق پرسشنامه ای برای خود تهیه کنید تا ببینید مشتری های شما اصلا چه کسانی هستند و چه ویژگی هایی دارند.
مثلا در مورد همان مثالی که زدیم طبق تحقیقات مشتری های شما خانم های تحصیل کرده پولدار در رده سنی 21 تا 45 هستند که در مناطق بالاشهر زندگی می کنند. البته که مشتری ها قرار است باهم متفاوت باشند اما ما قرار است در این تحقیق یک نقطه مشترک بین مشتریان پیدا کنیم.
- رقبای بازار شما چه کسانی هستند؟
در طراحی بیزینس پلن مورد دیگری که حائز اهمیت است، تشخیص رقبا هستند. قطعا شما وارد هر بازاری بشوید قرار است چندین رقیب سرسخت داشته باشید. پس باید رقبای خود را آنالیز کنید.
نقاط ضعف و قوت آن‌ها را بشناسید. پس بهتر است در این بخش توضیح دهید که برنامه شما برای رقابت چه چیزی است و چگونه می خواهید از رقبا جلو بزنید.
مرحله هفتم (معرفی آمیخته بازاریابی)
قطعا می دانید که بازاریابی کسب و کار شما، فقط یک جنبه ندارد و آمیزه‌ای از مسائل مختلف است که اگر درست مدیریت شوند، شما را به موفقیت می‌رسانند.
به این مجموعه، آمیخته بازاریابی می‌گویند که شامل 4 بخش است:
- محصول: محصول یا خدمات شما چیست و چه نیازی از مشتریان را رفع می کند.
- قیمت: هزینه تمام شده محصول یا خدمات چقدر است و چه قیمتی برای محصول در نظر گرفتید و قیمت رقبا چقدر است.
- توزیع: چگونه می خواهید محصول یا خدماتتان را به دست مشتری برسانید.
- ترویج: چگونه می خواهید محصول خود را تبلیغ کنید و مشتری ها را به سمت خود جذب کنید.
در طراحی بیزینس پلن، شما باید به طور مفصل این 4 بخش را توضیح دهید که مثلا در هر بخش هدف چیست و شما قرار است چه فعالیت هایی انجام دهید.
مرحله هشتم (منابع انسانی)
اگر در ابتدای راه هستید، به یک سری نیروی کار برای انجام کارهایتان نیاز دارید و اگر هم در مسیر توسعه کسب و کارتان بوده باشید، باید ببینید آیا نیروی جدید نیاز دارید یا خیر.
پس بهتر در بیزینس پلن خود تعداد کل نیروهایی که برای هر بخش و پست های اصلی نیاز دارید را مشخص کنید و بنویسید که وظیفه هرکدام چیست. همچنین خوب است که درباره فعالیت های هریک از نیروی کار در راستای افزایش بازدهی و برندینگ منابع انسانی هم توضیح دهید.
مرحله نهم (صورت مالی کسب وکار)
در این مرحله از طراحی بیزینس پلن شما باید حساب و کتاب کنید تا ببینید باید چقدر هزینه کنید و قرار است چه مقدار فروش و سود داشته باشید. برای این که بتوانید این کار را درست انجام دهید، هزینه های ثابت را از هزینه های ادامه دار مثل اجاره دفتر، حقوق کارمندان و … جدا کنید و ضربدر 6 کنید و با هزینه ی ثابت جمع کنید. برای نحوه کاهش هزینه در کسب و کار و بیزینس خود میتوانید مقاله ” کاهش هزینه در کسب و کار ” وبسایت راستین را مطالعه کنید.
مرحله دهم (چکیده اجرایی)
شما باید این بخش را بعد از معرفی اعضای هیئت مدیره بنویسید اما برای این که بتوانید مسلط تر بنویسید ما در آخرین مرحله به شما توضیح دادیم.
شما باید در این بخش مسائل زیر را شرح دهید:
- چه هدفی را می خواهید دنبال کنید.
- چرا فکر می کنید در این کار موفق می شوید.
- چگونه می خواهید به اهدافتان برسید.
- و همچنین به صورت خلاصه و چکیده از کل بخش هایی که در ادامه توضیح می دهید، بنویسید.
ویژگی های یک بیزینس پلن حرفه ای
برای طراحی بیزینس پلن حرفه ای شما باید به یک سری نکات توجه کنید که در ادامه به شما خواهیم گفت:
واقعیت را بگویید و در مسئله‌ای اغراق نکنید
در هنگام نوشتن بیزینس پلن، باید نکاتی که را بنویسید که واقعیت دارد، نه این که مطالبی بنویسید که صرفا سرمایه گذار را به سمت خود جذب کنید. معمولا اغراق و بزرگنمایی چیزی باعث بروز شک در سرمایه گذار می شود.
پس هرگونه پیش بینی یا فرضیه ای که در ذهنتان دارید و می خواهید بیان کنید، باید واقع گرا باشد و بتوانید به خوبی آن را توجیه کنید.
ارائه یک بیزینس پلن ساختار یافته
بعضی‌ها فکر می کنند طراحی بیزینس پلن کار بسیار سختی است که باید صدها صفحه آن را بنویسند. اما یک بیزینس پلن حرفه ای بسیار مختصر و مفید و سازمان یافته است که در همان چند صفحه اطلاعات مفیدی را به سرمایه گذار و سایر مخاطبین می دهد و می توانند به سادگی آن را ارزیابی کنند.
بیزینس پلن فرمول خاصی ندارد
همواره به یاد داشته باشید که برای طراحی کردن یک بیزینس پلن حرفه ای، هیچ فرمول خاصی وجود ندارد. تنها کافی است شما بتوانید نشان دهید که به سرمایه ای که قرار است به دست آورید متعهد خواهید بود و آن را به وسیله مهارت ها، اعتماد به نفس و دانشی که دارید، مورد استفاده قرار خواهید داد.
شرایط و اطلاعات اعضا را کامل بنویسید
برای طراحی بیزینس پلن این نکته را فراموش نکنید درباره این که؛ مدیران و اعضا چه توانایی ها و شرایطی دارند را به دقت بنویسید. برنامه های تبلیغات و شرایط اعضا را پنهان نکنید و پیش بینی های نا معقول را به صورت ناقص به مخاطبان ارائه ندهید.
بیشتر بخوانید: بوم مدل کسب و کار چیست
مشکلات مالی را بیان کنید
اگر فروش شما دارای نوساناتی است و میزان درآمدتان در بازه های زمانی متفاوت، متغیر است، حتما آن را با سرمایه گذارانی که می‌خواهند بیزینس پلن شما را بخوانند، در میان بگذارید.
یعنی اینکه مسئله را در پلن خود بنویسید و پنهان کاری نکنید. شاید آن‌ها بتوانند با یک برنامه پرداختی مناسب و منعطف، این اختلافات را جبران کنند. پس سعی کنید به صورت شفاف مشکلات خود را بیان کنید تا اعتماد سرمایه گذاران را به خود جلب کنید.
ما در این مقاله به صورت کامل شما را برای طراحی بیزینس پلن راهنمایی کردیم و به شما گفتیم که هر بخش به چه چیزهایی نیاز دارد و شما باید چه چیزی را توضیح دهید.
سوالات متداول
برای این که یک بیزینس پلن کامل طراحی کنیم، باید چیکار کنیم؟
بیزینس پلن از بخش های متفاوتی تشکیل شده که ما به طور کامل آن را توضیح دادیم.
چه اشتباهاتی را نباید در بیزینس پلن انجام دهیم؟
شرایط مالی و اطلاعات مدیران و اعضا را پنهان نکنید و درباره همه چیز واقعیت را بگویید.
بیزینس پلن باید چند صفحه باشد؟
اصلا لازم نیس صد صفحه نگارش از پلن خود بنویسید. تنها چند صفحه کافی است تا به طور مختصر اما مفید طراحی بیزینس پلن انجام دهید.