استراتژی اقیانوس آبی، مدل جالبی است که بیزینس ها، شرکت ها و برند های زیادی با استفاده از آن به سود بالا و شهرت جهانی رسیدند. در این استراتژی نوآوری و ایجاد ارزش حرف اول را می زند!
شاید برایتان جالب باشد که بدانید برند های معروفی مانند فیس بوک، توییتر، اینستاگرام، نتفلیکس، اوبر و در داخل ایران شرکت هایی مانند دیوار، اسنپ، آپارات، بازار و… با این استراتژی وارد اذهان مردم شدند و هم اکنون شاید 90 درصد ما ایرانی ها، این اپلیکیشن ها را در گوشی خود نصب کرده ایم.
مقاله زیر خلاصه کتاب استراتژی اقیانوس آبی است که با مثال های موردی داخلی و خارجی، به صورت ساده و قابل فهم برای شما تهیه شده است. در ادامه با وبسایت راستین همراه باشید.
استراتژی اقیانوس آبی به زبان ساده
در میان بسیاری از مدل های برنامه ریزی استراتژیکی که وجود دارد، استراتژی اقیانوس آبی یکی از صلح طلب ترین انواع مدل هاست.
این مدل، در کتابی به نام «کتاب استراتژی اقیانوس آبی» معرفی شده است که می گوید:
«رقابت بی رحمانه، نتیجه ای ندارد جز اینکه رقیبان در یک اقیانوس قرمز خونین باهم بجنگند. اقیانوس قرمزی که سودآوری در آن رو به کاهش است».
شرکت ها باید به دنبال اختراع کسب و کارها و صنایع جدید باشند و از رقابت خودداری کنند. وقتی که کسب و کاری جدید وارد بازار می شود، در سال های اولیه هیچ رقیبی ندارد، ریسک آن کمتر، درصد موفقیت و سودآوری آن بیشتر است در واقع استراتژی اقیانوس آبی می گوید: رقابت های خونین راه نیندازید، در عوض بر نوآوری تمرکز کنید!
هدف استراتژی اقیانوس آبی این است که سازمان های نوآور و بی رقیب را پیدا کنند و آنها را توسعه دهند و در عوض از ایجاد بازارهای اشباع شده که قبلا توسعه یافته اند و تشکیل اقیانوس های قرمز (بازارهای پررقابت خونین) جلوگیری کنند.
همچنین آنها به جای بهره برداری از تقاضاهای موجود، تقاضاهای جدید ایجاد می کنند که به دنبال آن صنایع جدید نیز وارد بازار می شود.
خلاصه ای از کتاب استراتژی اقیانوس آبی
کتاب «استراتژی اقیانوس آبی»، در سال 2005 منتشر شد. این کتاب حاصل 20 سال تجربه پروفسور رنه مابورنیا (Renée Mauborgne) و پروفسور چان کیم (W. Chan Kim) هست.
کتاب استراتژی اقیانوس آبی به موفقیت عجیبی دست پیدا کرد و در عرض یکسال به بیش از چهل زبان ترجمه شد و میلیون ها نسخه از آن به چاپ رسید.
برخی از موارد مهم کتاب استراتژی اقیانوس آبی بشرح زیر هستند.
- این مدل برنامه ریزی استراتژیک، بیشتر از یک تئوری است
برای عرضه مدل اقیانوس آبی موفقیت ها و شکست های بیش از صنعت مختلف تجزیه و تحلیل شد و می توان گفت بر اساس ایده های اثبات شده است.
- کتاب استراتژی اقیانوس آبی می گوید نیازی به رقابت نیست
هدف شما این نیست که از رقبایتان بهتر عمل کنید و یا در کسب و کارتان از همه بهتر باشید. هدف این است که شما مرزهای تازه ای را در کسب و کار رسم کنید. مرزهایی که برای اولین بار شما در آن قدم گذاشته اید. در این صورت فقط شما در آن محدوده اید و رقابت اهمیتی ندارد. چون کسی نیست که با او رقابت کنید.
- “تمایز” و “هزینه پایین” در کسب و کارها، هر دو قابل دستیابی اند
مشتری مجبور نیست بین ارزش و مقرون به صرفه بودن یکی را انتخاب کند. اگر یک شرکت بتواند آنچه که برای مشتری ارزش است را شناسایی کند و سپس آن را به گونه ای خاص ارائه دهد، می تواند “هزینه کم” و “تمایز” را برای مشتری ایجاد کند.
بیشتر بخوانید: کاهش هزینه در کسب و کار
- از مهم ترین مزایای استراتژی اقیانوس آبی شناسایی ایده هاست
این روش به شرکت ها اجازه می دهد ایده ها را شناسایی کنند، به اصلاح آنها بپردازند و قابلیت تجاری این ایده ها را آزمایش کنند. پیاده سازی ایده های جدید در کسب و کار، اگر کارآمد باشند ریسک پایین و سود بیشتری دارند.
شرکت های مشهوری که با استراتژی اقیانوس آبی موفق شدند
شرکت های زیر نمونه های موردی از کسب و کارهایی هستند که بسیار خلاقانه و نوآورانه شروع به کار کردند و تمامی معیارهای رقابتی را شکستند، چراکه در زمان تاسیس رقیبی نداشتند. این شرکت ها زمانی که تاسیس شدند ابتدا گروه های محلی و به تدریج کل دنیا را تحت تاثیر قرار دادند.
شرکت هایی با استراتژی اقیانوس آبی در ایران نیز وجود دارد. از نمونه کسب و کارهایی که با استراتژی اقیانوس آبی وارد بازار شدند می توان به اسنپ، بازار، دیوار و… اشاره کرد.
- نتفلیکس Netflix
نتفلیکس زمانی که وارد بازار شد، غول های زیادی برای اجاره دی وی دی برای تماشای فیلم در بازار وجود داشت. نتفلیکس به جای اینکه تلاش کند با این غول های بزرگ رقابت کند، نوع جدیدی از ارائه خدمات اجاره دی وی دی را اختراع کرد.
آنها به جای ساختن فروشگاه هایی که با ملات و آجر ساخته می شدند و اجاره دادن دی وی دی در این فروشگاه ها، خدمات اجاره آنلاین دی وی دی را ارائه کردند. آنها اجاره ها را به صورت ماهانه و با کارمزد ثابت دریافت می کردند. بنابراین دو مشکل را در مسافران حل کردند. یکی “ضرب العجل برای پس دادن دی وی دی ها” و دیگری “کم کردن هزینه تاخیر”.
مشتری ها می توانستند دی وی دی ها را تا یک ماه نگه دارند بدون اینکه مجبور شوند هزینه تاخیر بپردازند. مهم تر از همه آنها بدون ترک منزل، می توانستند دی وی دی اجاره کنند. در حال حاضر نتفلیکس بیش از 203 میلیون نفر مشترک دارد که می توانند فیلم و سریال ها را به صورت آنلاین تماشا کنند.
نتفلیکس با استفاده از مدل استراتژی اقیانوس آبی، توانسته به صورت مداوم وارد فضاهایی بسیار خلاقانه و جدید شود که هیچ رقیبی ندارد و در یک اقیانوس آبی بی پایان با آسودگی شنا کند.
- آیتونز iTunes
زمانی که آیتونز وارد بازار شد، صنعت موسیقی مشکلات زیادی در مورد دانلود غیرقانونی آهنگ و متضرر شدن هنرمندان داشت. در این زمان سرو کله آیتونز پیدا شد و در داخل یک اقیانوس آبی آرام شیرجه زد.
آیتونز شروع به فروش موسیقی به حالت نوآورانه کرد. مشتری ها دیگر مجبور نبودند آلبوم کامل یک خواننده را با هزینه بالا بخرند و می توانستند آهنگ مورد علاقه خود را به صورت تکی دانلود کنند و خوانندگان نیز همزمان می توانستند سود ببرند.
آیتونز سالیان سال بر فضای بازار موسیقی تسلط کامل داشت و به رشد موسیقی دیجیتال کمک فراوانی کرد.
- متا (فیسبوک قبلی) Meta
در اکتبر سال 2021، مدیرعامل فیسبوک یعنی مارک زاکربرگ Mark Zuckerberg اعلام کرد که نام فیس بوک را به متا تغییر داده است.
زمانی که فیس بوک شروع به کار کرد، از اولین شناگران اقیانوس آبی بود و محبوبیت بسیاری داشت. حتی در داخل ایران نیز قشر تحصیلکرده، فعالان سیاسی، مدل ها و… زیادی در فضای فیس بوک فعالیت می کردند.
سال ها از تاسیس تلگرام می گذرد و شبکه های اجتماعی زیادی در داخل یک اقیانوس سرخ خونین و پررقابت در حال جنگ هستند.
اما زاکربرگ نشان داد با تغییر نام فیس بوک به متا، می خواهد آن را به فضایی جدید، بی رقیب، شکست ناپذیر و به شدت هیجان انگیز به نام “متاورس” ببرد. متاورس جایی است که در آن واقعیت مجازی، هولوگرام و جهان های دیجیتال به تصویر کشیده می شود که به دنیای فیزیکی شباهت بسیاری دارند. باید منتظر بمانیم و ببینیم زاکربرگ چه خوابی برایمان دیده است.
بیشتر بخوانید: سیستم سازی کسب و کار چیست؟
تفاوت بین استراتژی اقیانوس آبی و قرمز
اگر می خواهید بدانید کسب و کارتان تا چه حد با اقیانوس آبی فاصله دارد این سوالات را بپرسید!
با پاسخ به سوالات زیر، دیدگاه جدیدی نسبت به کسب و کارتان پیدا خواهید کرد. برای اینکه بتوانید از جنگ های خونین در اقیانوس قرمز دور بمانید و به سمت آبی بیکران شنا کنید باید شناخت خوبی از خودتان، بازار و رقبا داشته باشید و به سوالات زیر به طور واضح پاسخ دهید.
- ما چه کاری را عالی انجام می دهیم؟
- چرا مشتریان، سازمان ما را انتخاب می کنند؟
- چرا مشتریان به ما وفادار می مانند؟
- رقبای ما چه می کنند؟
- چرا مشتریان ایده آل ما ممکن است سازمان های دیگری به جز ما را انتخاب کنند؟
- اقیانوس های سرخ چه کسانی و کجا هستند؟
- کدام ویژگی ها و مزایای ما با رقبایمان مو به مو یکی است؟
- اقیانوس آبی کسب و کار ما چیست؟
- ما چه چیز قابل ارائه ای داریم که هیچکس دیگری نمی تواند آن را ارائه دهد؟
در اقیانوس آبی بیکران کسب و کارها، ریلکس کنید!
تشخیص تفاوت بین اقیانوس آبی و قرمز کار چندان آسانی نیست. ابتدا نگاهی به بازار هدف خود نگاه کنید و ببینید چه نیازی وجود دارد که بازار آن را ندارد.
سپس به بازارهای مشابه نگاه کنید و ببینید آنها چه کارهایی را خوب انجام نمی دهند و چه کارهایی را خوب انجام می دهند. سپس به این فکر کنید که چگونه می توانید بین خودتان و آن مارکت ها تمایز و تفاوت ایجاد کنید.
از اطلاعاتی که بدست آوردید یک چک لیست تهیه کنید و جلسات طوفان فکری برگزار کنید تا ایده هایتان را بزرگتر و تکمیل تر کنید. در نهایت اگر می خواهید با استراتژی اقیانوس آبی یک کسب و کار ایجاد کنید باید سعی کنید از مرزها عبور کنید و یک چیز منحصر به فرد و ارزشمند ایجاد کنید.